CZĘŚĆ S
SILNIK
1. WYKAZ ZESPOŁÓW
W skład silnika SO3 wchodzą następujące zespoły:
 Rys. S-2 Wyjmowanie silnika z ramy |
| Nr zespołu | Nazwa zespołu |
|---|---|
| SO3.10.00 | Głowica i cylinder |
| SO3.20A.00 | Układ korbowy |
| SO3.22.00 | Rozrząd i napędy |
| SO3.25.00 | Pompa olejowa |
| SO3.30.00 | Obudowa |
| SO3.40.00 | Sprzęgło |
| SO3.41.00 | Skrzynka przekładniowa |
| SO3.43.00 lub S130.43.00 |
Zmieniacz biegów |
| SO3.44.00 | Rozrusznik |
| SO3.50.00 | Napędy elektryczne |
| GM26U1 | Gaźnik |
| SO3.95.00 | Instalacja elektryczna silnika |
 Rys. S-3 Odkręcenie nakrętek mocujących głowicę 1-4 - kolejność odkręcania |
 Rys. S-4 Łącznik i osłony dolne popychaczy 1 - śruby mocujące osłony, 2 - nakrętka łącznika |
Aby nie dopuścić do uszkodzenia części przy demontażu silnika należy zachować podaną kolejność demontażu na zespoły, jak i dalej na części.
- Zdjąć gaźnik po odkręceniu 2 nakrętek mocujących.
- Zluzować , wg kolejności podanej na rysunku S-3, 4 nakrętki mocujące głowicę, a następnie wykręcić je całkowicie i wyjąć wraz z podkładkami 36 (rys. S-22).
- Odkręcić nakrętkę łącznika 2 i 4 śruby mocujące osłony dolne popychaczy (rys. S-4).
- Zdjąć głowicę (rys. S-23) unosząc ją do góry z jednoczesnym przytrzymaniem palcami lewej ręki lasek popychaczy, znajdujących się wewnątrz osłon, po czym można wyjąć same laski.
- Zluzować śrubę zaciskającą dźwignię rozrusznika i zdjąć dźwignię z wałka.
- Odkręcić w kolejności 1-6 (rys. S-5) specjalne nakrętki z nacięciem na wkrętak. Wyjąć nakrętki oraz podkładki aluminiowe, znajdujące się pod łbami nakrętek. Gdyby istniały trudności w odkręcaniu, można lekko popukać poosiowo poprzez wkrętak w nakrętki. W celu łatwiejszego zdjęcia pokrywy można uderzyć młotkiem gumowym w dźwignię sprzęgła (nie wolno opukiwać pokrywy na obwodzie, gdyż jest ona ustalona na kołkach bazujących).
- Zdjąć sprężynę rozrusznika z zaczepu 1 chwytając szczypcami za końcówkę 2 z jednoczesnym przytrzymaniem lewą dłonią sprężyny, by nie wyskoczyła gwałtownie z zaczepu na wałku. Zdjąć tarczę oporową sprężyny 3. Odczepić przewód światełka biegu luzem 4 odkręcając wkręt mocujący (rys. S-6).
- Włączyć I bieg i wyjąć kompletny zmieniacz biegów zsuwając uprzednio sprężyny zmieniacza 1, 2, 3 i 4 z zaczepów na korpusie zmieniacza 5 (rys. S-77A) - zaczepy dla sprężyn płaskich są tylko w wersji wg rys. S-77A.
- Zdjąć korpus zmieniacza 5 (rys. S-77A) odkręcając 2 wkręty mocujące.
- Wyjąć z otworu w wałku głównym skrzynki biegów 2 pręty 1 i 3, 2 kulki popychaczy 2 i 4 po nachyleniu silnika na lewą stronę. O ile pręt 3 i kulki 2 i 4 nie wysuną się, należy pamiętać o ich wyjęciu przy demontażu sprzęgła, po odkręceniu oporu popychacza 15 (nakrętki) (rys. S-66).
- Odkręcić w kolejności 1-7 (rys. S-7) wkręty mocujące prawą pokrywę i wyjąć je wraz z podkłądkami aluminiowymi, które są pod łbami wkrętów. Opukać gumowym młotkiem pokrywę na obwodzie i zdjąć z obudowy.
 Rys. S-5 Kolejność odkręcania nakrętek pokrywy lewej 1-6 - nakrętki mocujące, 7 - miejsce do wkręcania manometru |
Rys. S-6 Elementy rozrusznika i zmieniacza biegów 1 - zaczep sprężyny, 2 - sprężyna rozrusznika, 3 - tarcza oporowa sprężyny, 4 - kontakt światełka biegu luzem |
Rys. S-7 Kolejność odkręcania wkrętów prawej pokrywy 1-7 - wkręty mocujące, 8 - wskaźnik poziomu oleju |
 Rys. S-8 Zdejmowanie pokrywy rozrządu |
Rys. S-9 Mocowanie pompy olejowej 1 - wkręty mocujące pompę olejową |
Rys. S-10 Ściąganie koła zębatego podwójnego |
- Zabezpieczyć wał korbowy przed obrotem w lewo, klinem trzymającym R-628/2/2 włożonym między obudowę a koło łańcuchowe wyjściowe, lub włożyć klocek mosiężny (włączony I bieg). Wykręcić z osi wałków rozrządu śruby ustalające 1 (rys. S-40) oraz nakrętkę mocującą koło zębate podwójne 9 (rys. S-33).
- Wyjąć koło zębate rozrządu 8, 14 i 15 (rys. S-40).
- Odkręcić 3 nakrętki mocujące obudowę napędu iskrownika (rys. S-80) i łącznie z iskrownikiem zdjąć całość z obudowy silnika.
- Wyjąć z obudów przewód światełka biegu luzem. Odkręcić dwie nakrętki 8 mocujące opaskę prądnicy 9. Po wyjęciu sprężyny zabezpieczającej 11 wkręcić w prawą obudowę śrubę dociskającą 10 i wyjąć prądnicę (rys. S-80).
- Odkręcić 8 wkrętów 17 mocujących pokrywkę 16 (umieszczoną w dolnej części obudowy silnika) i zdjąć ją wraz z siatką 10 oraz z uszczelkami 15 (rys. S-46).
- Odkręcić wkręty 1 (rys. S-9) i wymontować pompę olejową z obudowy wkładając wkrętak między kątownik oporowy a kulkę 1 (rys. S-46) osadzoną w kole zębatym śrubowym 2 (rys. S-46).
- Zdjąć koło zębate podwójne (rys. S-10) ściągaczem R-684 lub SO3-N-2051.
- Odkręcić kluczem pazurkowym SO3-N-2228 w prawo (lewy gwint) nakrętkę amortyzatora (rys. S-11). Przy odkręcaniu z ostatnich zwojów przytrzymać klucz poosiowo lewą dłonią, zabezpieczając się przed nagłym wyskoczeniem nakrętki. Koło łańcuchowe wyjściowe musi być zabezpieczone jak wyżej w punkcie 12. Wyjąć sprężynę amortyzatora 22 (rys. S-33).
- Odkręcić w prawo, przy wale korbowym zabezpieczonym przed obrotem, jak w pkt. 12 (lewy gwint), kluczem pazurkowym SO3-N-2229, opór popychacza sprzęgła (rys. S-12). Wyjąć popychacz 14 (rys. S-66).
- Zmienić kierunek zabezpieczenia koła łańcuchowego przed obortem, a następnie odkręcić w lewo (prawy gwint) nakrętkę regulującą ugięcie sprężyny (rys. S-13) i wyjąć części sprzęgła: kołnierz oporowy sprężyny 13, sprężynę 12, podkładki dystansowe 17, miskę dociskającą 10, tarcze korkowe 21 i tarcze cierne pełne 20, 22 i 23 (rys. S-66).
- Odkręcić w lewo (prawy gwint) nakrętkę mocującą zabierak sprzęgła (rys. S-14).
- Opuścić napinacz łańcucha poprzez zluzowanie przeciwnakrętki 1 i wkręcanie śruby 2 (rys. S-15), wyjąć ogniwo złączane łańcucha po zsunięciu zapinki i zdjąć łańcuch sprzęgłowy.
Po odkręceniu nakrętek mocujących pokrywę rozrządu zdjąć ją za pomocą ściągacza (rys. S-8).
Od Nr 77789 silniki są produkowane bez amortyzatora sprężynowego i w tym wypadku nakrętkę mocującą podwójne koło łańcuchowe należy odkręcać kluczem o rozwartości 30 mm.
Rys. S-11 Odkręcanie nakrętki amortyzatora |
Rys. S-12 Odkręcanie oporu popychacza |
Rys. S-13 Odkręcanie nakrętki regulującej ugięcie sprężyny sprzęgła |
- Zdjąć z czopa prawego wału korbowego: sprzęgło amortyzatora 21, koło łańcuchowe 20 (rys. S-33) i pierścień kątowy HJ305, ustalający poosiowo rolki łożyska NJ305.
- Zdjąć koło łańcuchowe z zabierakiem sprzęgła kompletne ściągaczem SO3-N-2899 (rys. S-16). Po zejściu zabieraka sprzęgła z wieloklinu na wałku, wyjmować dalej wspólnie z kołem łańcuchowym, aby zapobiec rozsypaniu się rolek łożyska sprzęgła (24 szt.). Wyjąć tarczę oporową 1 i dwa półpierścienie 2 (rys. S-16).
- Zdjąć pokrywę wewnętrzną 29 (rys. S-66) komory sprzęgłowej po odkręceniu 8 wkrętów mocujących.
 Rys. S-14 Odkręcanie nakrętki mocującej zabierak sprzęgła |
 Rys. S-15 Napinacz sprzęgła 1 - przeciwnakrętka, 2 - śruba regulacyjna< |
 Rys. S-16 Ściąganie zabieraka z kołem łańcuchowym 1 - tarcza oporowa, 2 - półpierścienie zabezpieczające |
 Rys. S-17 Odkręcanie nakrętki koła łańcuchowego |
 Rys. S-18 Ściąganie koła łańcuchowego |
- Wykręcić wkręt mocujący i zdjąć podkładkę zabezpieczającą 10 (rys. S-72). Kluczem R-628 (rys. S-17) odkręcić w lewo nakrętkę 9, mocującą koło łańcuchowe 8 (rys. S-72), które następnie ściągnąć ściągaczem SO3-N-2051 lub SO3-N-2899 (rys. S-18). Wyjąć tulejkę odległościową 7 (rys. S-72).
- Odkręcić nakrętki 1 - 7 mocujące pokrywę skrzyni biegów i następnie w miejsce 2 otworów ''O'' wkręcać na przemian po kilka zwojów śruby M6, aż do wyjścia pokrywy z podtoczenia w obudowie. Celem równoczesnego wyjęcia pokrywy z elementami skrzynki biegów należy uderzać lekko, poosiowo, przez pręt mosiężny, w wałek główny od strony komory sprzęgłowej. Wyjąć pokrywę skrzynki biegów wraz z wałkami, kołami zębatymi i przesuwkami zgodnie z rysunkiem S-20. W obudowie prawej pozostaje tylko koło zębate wyjściowe z wałkiem 6 (rys. S-72).
- Wyjąć cylinder. Celem ułatwienia wyjęcia cylindra odkręcić, po kilka zwojów, nakrętki 5 i 11 (rys. S-21) ściągające dwie śruby dwustronne obudów w pobliżu cylindra.
- Zdjąć dwa pierścienie 2 (rys. S-33) zabezpieczające sworzeń tłokowy, posługując się szczypcami o odpowiednio zaszlifowanych końcówkach, wkładając je w specjalne wycięcia w tłoku, pokazane na rys. S-34. Wycisnąć sworzeń tłokowy i zdjąć tłok.
UWAGA! Przy rozbiórce skrzynki biegów należy zwrócić uwagę gdzie i jakiej grubości podkładki odległościowe znajdują się na poszczególnych wałkach w celu uniknięcia trudności przy montażu.
 Rys. S-19 Pokrywa skrzynki biegów O - otwory gwintowane do wyciągania pokrywy |
Rys. S-20 Pokrywa skrzynki biegów wraz z wałkami, kołami zębatymi i przesuwkami |
- a - Odkręcić w oznaczonej kolejności na rys. S-21 nakrętki łączące śruby dwustronne obudów. Rozłączenie obudów przeprowadzać uderzając w specjalne do tego celu służące półki, dotyczy to silników do Nr 029550. Silniki te posiadają obudowy bazowane na wytoczonym zamku i jednej tulejce ustalającej.
- Po zdjęciu obudowy lewej wyjąć wał korbowy.
 Rys. S-21 Kolejność odkręcania nakrętek obudowy 1-13 - nakrętki mocujące obudowę, 8 - śruba ustalająca |
b - Silniki o numeracji wyższej posiadają obudowy silnika bazowane na 2 tulejkach ustalających 10, 13 i jednej pasowanej śrubie 14 (rys. S-49). Rozłączenie tych obudów stwarza pewne trudności i dlatego niezależnie od specjalnych półek należy używać ściągaczy:
R - 700 wkręcić w tulejkę 13 (rys. S-49) w prawej obudowie - patrz rysunek przyrządu,
R - 701 przykręcić płytkę ściągacza dwoma nakrętkami do płaszczyzny pod pokrywę skrzynki biegów - patrz rysunek przyrządu.
Z obudów po odkręceniu nakrętek należy wybić śrubę ustalającą 14 (rys. S-49) i następnie wkręcając równomiernie śruby ściągaczy rozłączyć połówki obudowy. W żadnym przypadku nie wolno rozłączać obudów za pomocą narzędzi wkładanych między płaszczyzny stykowe.
Mając tak rozmontowany silnik można przystąpić do rozbierania poszczególnych zespołó, w stopniu uzależnionym od potrzeb naprawczych, mycia części, klasyfikacji i ich naprawy. Dalszy demontaż uwzględniony zostanie przy omawianiu naprawy. Zespoły i części muszą być dokładnie umyte (odtłuszczone) i wysuszone. Przebieg procesu odtłuszczania zależny jest od jakości posiadanych urządzeń przez zakłady naprawcze i od dostępnych środków, specjalnie przeznaczonych do tego celu i dlatego nie będziemy tu szczegółowo omawiali procesu odtłuszczania.
Najprymitywniejszym sposobem, w przypadku braku innych, jest mycie w wanience, naftą lub benzyną ekstrakcyjną, przy użyciu pędzla o miękkim włosiu i następnie wysuszeniu części. Przed myciem należy dokładnie usunąć osad (nagar) z komory spalania i z kanału wydechowego w głowicy, z denka tłoka i z górnej części cylindra.