7. MONTAŻ SILNIKA
Przystępując do montażu silnika należy wszystkie części naprawione i nowe starannie umyć i wysuszyć. Wszystkie uszczelki zakładać nowe. Przy montażu wszystkie powierzchnie pracujące nasmarować olejem silnikowym.
Montaż silnika przeprowadza się w odwrotnej kolejności do demontażu, dlatego zwracamy jedynie uwagę na ważniejsze szczegóły. Przy montażu pomocnymi będą rysunki zespołów i całego silnika. Czynności montażowe wykonuje się w następującej kolejności:
 Rys. S-87 Ustawienie kół rozrządu 1 - krzywka zaworu wydechowego, 2 - krzywka zaworu ssącego, 3 - koło pośrednie napędu prądnicy |
2. na czop prawy nałożyć pierścień kątowy łożyska HJ305 zwrócony kołnierzem do rolek łożyska oraz części 20, 21, 22 (rys. S-33) i dokręcić nakrętkę amortyzatora 23 (wstępnie). Wał korbowy jest ustalony osiowo na prawym łożysku NJ305 i pierścieniu kątowym HJ305. Luz osiowy zamontowanego w obudowy wału może wynosić do 0,1 mm;
3. na czop lewy wcisnąć koło zębate podwójne 10 (rys. S-33);
4. montować pompę olejową. Zwrócić uwagę na właściwe założenie uszczelki 18 (rys. S-46) pod pompą - uszczelka nie może przesłaniać otworów wlotowych i wylotowych z pompy. Zachować luz w granicach 0,2-0,5 mm między kątownikiem oporowym a kulką (rys. S-46). Po ustaleniu luzu zabezpieczyć przed odkręceniem wkręty mocujące lewą pokrywę łożyska 17 (rys. S-40), przez zapunktowanie lub nacięcia na krawędziach rowków;
5. założyć koło zębate rozrządu, ustawiając je według znaków, jak na rysunku S-87, przy jednoczesnym położeniu krobowodu w zwrocie zewnętrznym. Sprawdzić prawidłowość zazębiania na całym obwodzie kół i istnienie równomiernego luzu międzyzębnego;
6. przykręcić pokrywę pompy olejowej 16 z siatką 10 zakładając obustronnie uszczelki 15 (rys. S-46);
7. wmontować prądnicę. Zwrócić uwagę, by przewody prądnicy były przykręcone zgodnie z wybitymi na pokrywie prądnicy znakami, które mają swoje odpowiedniki na przewodach:
nr 18 przewód zacisku wzbudzania prądnicy,
nr 16 przewód zacisku ujemnego prądnicy.
Koło zębate prądnicy musi zazębiać sięprawidłowo z kołem zębatym pośrednim napędu prądnicy. Luz międzyzębny powinien wynosić 0,07-0,17 mm. Prądnica musi być dociśnięta poosiowo śrubą 10 (rys. S-80) - (w kierunku napędu), tak, by zapewnić ściśnięcie uszczelki gumowej, którą należy zabezpieczyć przed obrotem sprężyną 11;
8. zamontować tłok, pierścienie i cylinder dobierając odpowiednie grupy selekcyjne. Sprawdzić przed zmontowaniem prawidłowość pasowania pierścieni w rowkach i szczelinę na zamku, po włożeniu pierścieni do cylindra, która powinna wynosić 0,25-0,45 mm. Szczelina zamka pierścienia zgarniającego powinna być ustawiona do tyłu silnika, zaś pozostałe przesunięte co 120°. Sworzeń tłokowy wcisnąć po nagrzaniu tłoka do temperatury 80°C (wchodzi lekko pod naciskiem palca). Sprawdzić prawidłowe przesuwanie się tłoka w cylindrze przy pełnym obrocie wału korbowego. Tłok winien swobodnie przesuwać się, mając równomierny luz na obwodzie;
9. montować przystawkę z iskrownikiem do obudowy, sprawdzając uprzednio przerwę na przerywaczu, która powinna wynosić 0,3-0,4 mm. Przed założeniem przystawki na śruby mocujące z obudową, ustawić wałek przerywacza w położeniu 5-7° przed początkiem przerwy, a wał korbowy i rozrząd według rys. S-8. Dokręcając nakrętki mocujące przystawkę należy zwrócić uwagę, ażeby cała płaszczyzna przystawki przylegała do obudowy, a iskrownik nie zawadzał o obudowę;
 Rys. S-88 Ustawienie zapłonu za pomocą czujnika i lampki kontrolnej 1 - odłączony przewód uzjwojenia pierwotnego, 2 i 4 - masa silnika, 3 - lampka kontrolna, 5 - źródło prądu |
Zapłon ustawić w położeniu tłoka 13° obrotu korby przed ZZ (zwrotem zewnętrznym) w końcu suwu sprężania, co odpowiada wartości 1,26 mm przed ZZ (patrz rys. S-87). Iskrownik posiada samoczynną odśrodkową regulację przyspieszenia zapłonu do 14° na wałku iskrownika (28° mierzone na wale korbowym). Maksymalne przyspieszenie zapłonu w czasie pracy silnika wynosi 37° przed ZZ.
Lampa kontrolna pali się przy zwartych stykach przerywacza. Moment gaśnięcia lampki, następuje z chwilą przerwy, musi wystąpić przy położeniu tłoka na 1,26± 0,05 mm przed ZZ. Celem uzyskania powyższej wartości należy przyspieszyć lub opóźnić zapłon przez obrót całego iskrownika, po zluzowaniu 2 śrub mocujących.
Przyspieszenie następuje przy obrocie iskrownika w prawo, patrząc od strony przerywacza, opóźnienie zaś przy obrocie w lewo. Nie wolno przekręcać płytki przerywacza. O ile zakres regulacji będzie jeszcze niedostateczny, wówczas przestawić zapłon zmieniając położenie koła pośredniego napędu iskrownika, w stosunku do kół rozrządu. Przestawienie o jeden ząb powoduje przesunięcie zapłonu w stosunku do ruchu korby o 15°. Przekręcenie w lewo, patrząc od strony kół rozrządu, powoduje przyspieszenie zapłonu, a w prawo opóźnienie. Po przestawieniu zapłonu wybić kreskę na przystawce iskrownika (po zaczyszczeniu starej) na przedłużeniu istniejącej na iskrowniku;
11. założyć pokrywę rozrządu, Śruby 1 (rys. S-40) wkręcane w osie kół lekko dokręcić do oporu. Przez obrót wałem ustawić popychacze w najniższym położeniu;
12. Montować skrzynkę biegów. Właściwe złożenie skrzynki biegów jest czynnością wymagajacą wysokich kwalifikacji od pracownika. Jeżeli skrzynka biegów została wymontowana zgodnie z uprzednio podanymi uwagami i wiadomo, w jakim położeniu i jakie podkładki dystansowe założyć na wałki, to montaż należy wykonać według podanej kolejności (rys. S-72):
- Koło wyjściowe z wałkiem 6 musi być uprzednio wmontowane w obudowę prawą.
- Założyć pierścień 7, koło łańcuchowe 8, dokręcić nakrętkę 9 (zabezpieczając koło łańcuchowe przed obrotem), włożyć podkładkę zabezpieczającą 10 i dokręcić wkręt mocujący.
- Na wałek główny założyć koło zębate 2, pierścień oporowy 25, (wykonany z drutu o przekroju okrągłym), wcisnąć koło zębate 1 (o 17 zębach), założyć koło zębate 4 i pierścień oporowy 5, którego wycięcia promieniowe muszą wchodzić na zęby wielowypustu. Koło zębate 2 musi się obracać swobodnie na wałku. Koło zębate 1 należy wcisnąć na wałek tak, by wtoczenie obejmowało pierścień zabezpieczający 25.
- Na wałek pośredni założyć koło zębate 14, wcisnąć koło zębate 15 (płaszczyzną czołową bez odsadzenia w stronę koła 14) i założyć koło zębate 12.
Na wałek przesuwek 19 założyć przesuwki 16 i kołki wodzące 17 (ścięciami zgodnie ze ścięciem na przesuwkach) założyć zawleczki zabezpieczające.
- Złożyć wszystkie trzy wałki razem tak, by przesuwki obejmowały koła zębate przesuwne 4 i 12. Wałek przesuwek ustawić rowkiem "0" (rys. S-93) w jednej płaszczyźnie pionowej z kołkami wodzącymi (rys. S-72) i całość włożyć jednocześnie do obudowy dociskając wałki do oporu.
- Założyć na wałek pośredni koło zębate 11 zazębieniem wewnętrznym na zewnątrz oraz na wszystkie wałki założyć podkładki dystansowe 18, 23 i 24 wyjęte przy demontażu.
- Włożyć do tulejki 3 (rys.S-50) uszczelkę 4 zwracając uwagę na jej dokladne ułożenie w rowku i następnie ostrożnie włożyć wałek rozrusznika 8 (rys. S-78).
- Włożyć sprężynę 9 (rys. S-78), popychacz zatrzasku 10 oraz zatrzask rozrusznika 13. Obrócić wałek w położenie wyłączające zatrzask.
- Założyć sprężynę 21 i zatrzask 20.
- Założyć pokrywę skrzyni biegów, trzymając wałek rozrusznika, by nie wyzębić zatrzasku 13 (rys. S-78). Zatrzask wałka przesuwek wcisnąć aby wskoczył w rowek na wałku (położenie "0"). Dokręcić stopniowo nakrętki mocujące pokrywę w kolejności 1 ÷ 7 (rys. S-19)
- Zaślepić od strony sprzęgła otwory dla wałka pośredniego i wałka przesuwek zaślepkami 5 i 9 (rys. S-49), smarując zewnątrz szczeliwem płynnym. Można użyc tylko zaślepek o wyraźnej wypukłości i nie zniszczonych krawędziach na obwodzie.
- wałki montować bez podkładek dystansowych;
- pokrywę skrzyni biegów mocować tylko 3 nakrętkami 1,5 i 6 (rys. S-19);
- pomierzyć położenie końcówek wałków w prawej obudowie, następnie uderzając poosiowo, przesunąć wałki do pokrywy skrzyni biegów i wykonać powtórny pomiar. Różnica wymiarów wskaże luz rzeczywisty, który należy zmniejszyć do wartości 0,1 - 0,3 mm dobierając odpowiednio podkładki;
- zdjąć pokrywę skrzyni biegów, założyć podkładki i ostatecznie zmontować pokrywę;
- zaślepić otwory jak wyżej.
Uwaga: po montażu skrzynki biegów sprawdzić, obracając wałkiem głównym na każdym biegu, czy przesuwki nie trą o wycięcia rowkowe w kołach oraz czy biegi łatwo dają się przełączać. W przypadku tarcia lub trudnego przełączania biegów należy skrzynkę ponownie rozebrać i podkładając odpowiednią ilość podkładek dystansowych zapewnić luz miedzy przesuwkami a wycięciami rowkowymi w kołach przesuwnych w położeniach odpowiadających poszczególnym biegom;
13. montować sprzęgło w kolejności (rys.S-66):
- zamocować pokrywę wewnętrzną komory sprzęgłowej 29, zakładając pod nią uszczelke pokrytą obustronnie szczeliwem płynnym. Wkręty mocujące zabezpieczyć przed odkręcaniem przez zapunktowanie na krawędziach rowków z pokrywą;
- założyć 2 półpierścienie oporowe 5 i tarczę oporową 6;
- założyć kompletne łożysko sprzęgła:
koło łańcuchowe (rys.S-67), zabierak sprzęgła (rys.S-68) i rolki odpowiednio skojarzone, zasmarowane smarem stałym;
- założyć łańcuch sprzęgłowy i wyregulować jego naciąg łyżką napinacza tak, by jego część górna pod naciskiem palca nie unosiła się więcej niż 5 mm;
- kleszczami włączyć 1 bieg i zabezpieczyć koło łańcuchowe wyjściowe przed obrotem w prawo;
- założyć podkładkę 19 i dokręcić nakrętką 18;
- założyć tarcze 23, 22, 21, 20 i miskę 10, podkładki 17, sprężynę 12, kołnierz oporowy 13 i dokręcić nakrętkę 16, ściskając sprężynę za pomocą przyrządu S03-P-1071;
- w otwór w wałku głównym włożyć części 1, 2, 3, 4 i 14 smarując smarem stałym;
- zabezpieczyć koło łańcuchowe wyjściowe przed obrotem w lewo i dkoręcić opór popychacza 15 oraz ostatecznie nakrętkę amortyzatora 23 (rys.S-33);
14. przykleić do obudowy szczeliwem płynnym uszczelkę i założyć pokrywę prawą. Pod wkręty włożyć podkładki aluminiowe i dokręcić wkręty w kolejności 1 - 7 (rys.S-7);
15. założyć pod nakrętkę łacznika 4 (rys.S-23) dwie uszczelki pierścieniowe a pod osłony lasek popychaczy dwie uszczelki płaskie, posmarować je obustronnie szczeliwem płynnym i przykleić do obudowy;
16. założyć głowicę jednocześnie z laskami popychaczy 4 (rys.S-40), które należy włożyć w osłony, oprzeć o czopy kulowe 14 (rys.S-22) i trzymając od dołu palcami lewej ręki wkładać głowicę na cylinder tak, by rurka 1 (rys.S-23) weszła w otwór łącznika na obudowie, a laski popychaczy oparły sie na popychaczach. Obracając wałki dźwigienek zaworowych w kierunku "+" zapewnić luz między dźwigienkami a zaworami przy dokręcaniu głowicy. Dokręcić głowicę wstępnie i ostatecznie w kolejności podanej na rysunku S-3, cztery nakrętki mocujące głowicę oraz dokręcić śruby mocujące osłony dolne popychaczy oraz łącznik rurki olejowej. Zakręcić korki nad osłonami popychaczy wkładając pod nie uszczelki fibrowe;
 Rys. S-89 Regulacja luzów zaworowych 1 - nakrętki, 2 - uchwyty zaciskające, 3 i 4 - osie dżwigienek |
17.wyregulować luzy zaworowe przy położeniu tłoka w ZZ w końcu suwu sprężania. Luz na zimnym silniku powinien wynosić 0,05 mm. Do regulacji służą mimośrodowe wałki dźwigienek zaworowych 3 i 4 (rys.S-89). Na kołnierzach wybite są cechy "S" - ssący, "W"- wydechowy oraz znaki "-" - zmniejszenie luzu zaworowego i "+" - powiększenie luzu zaworowego;
18. założyć gaźnik zakładając pod kołnierz uszczelkę;
19. przykleić do głowicy szczeliwem płynnym uszczelki i założyć pokrywki sprężyn zaworowych;
20. połączyć przewód kontrolki biegu luzem z wkładką stykową 7 (rys.S-50) światełka biegu luzem. Zwrócić uwagę, aby wkładka była odizolowana od pokrywy przez dwie płaskie (zakładane obustronnie) i dwie pierścieniowe podkładki izolacyjne (zakładane na wkrety). Drugi koniec przewodu włozyć przez otwór do komory prądnicy i w otwór wcisnąć korek gumowy znajdujący się na przewodzie.
21. Dokręcić wkrętami korpus zmieniacza 5 (rys.S-77A i S-77B) do pokrywy skrzynki biegów i zabezpieczyć wkręty przed obrotem nacinając materiał na krawędziach rowków. Ustawić wałek przesuwek przy włączonym I biegu i montować pozostałe części zmieniacza. Celem właściwego złozenia zmieniacza biegów niektóre części (rys.S-77A) posiadają znaki szczególne.
 Rys. S-90.Tulejka segmentu |
 Rys. S-91.Sprzęgło zębate |
 Rys. S-92. Segment zębaty |
 Rys. S-93.Oznaczenie wałka przesuwek |
Tulejka segmentu posiada wybitą kreskę w miejscu wskazanym na rysunku S-90, a jej odpowiedniki są wybite na sprzęgle zębatym (rys. S-91) i segmencie zębatym (rys. S-92) według których należy złożyć wymienione części.
Dodatkowo na segmencie zębatym jest wybita kreska, a jej odpowiednik znajduje sie na wrębie wałka przesuwek (rys. S-93). Zmieniacz składać osobno i montować jako całość. Sprężyny zmieniacza zaczepić o korpus, a oznaczony ząb na segmencie należy wprowadzić w oznaczony wrąb zębów wałka przesuwek.
Montaż zmieniacza (rys.S-77b), zastosowanego w silnikach od Nr 042156 nie przedstawia trudności. Jako całość jest wymienny z wersją według rysunku S-77A, tylko trzeba usunąć kołnierz tulejki 2 (rys.S-51). Sprawdzić prawidłowość włączania poszczególnych biegów. Niedopuszczalne jest przeskakiwanie zatrzasku przy zmianie biegu lub zatrzymywanie się zatrzasku na wałku przesuwek przed właściwym rowkiem. Zmieniacz (rys.S-77B) posiada w tym celu regulację śrubami 1, które należy ustawić spełniając powyższe warunki, po czym dokręcić nakrętki 3. Sprężyna na segmencie zębatym musi się stykać z wkładką stykową przy włączeniu luzu. W tym celu przewidziane są we wkładce otwory podłużne umożliwiające przesuw pionowy wkładki i odchylenie kątowe;
22.założyć tarczę oporową 7 i sprężynę rozrusznika 6 (rys.S-78).
23. w miejsca oznaczone na (rysunku S-51) literą "U" włożyć w pokrywę uszczelki gumowe. Przykleić do obudowy szczeliwem płynnym uszczelką pod pokrywą - nie przesłonić otworu olejowego, którym jest doprowadzony olej z pokrywy do obudowy, a dalej do głowicy. Pokrywę zakładać ostrożnie, zwracając uwagę, by wszystkie uszczelki zostały wprowadzone na końcówki i wałki.
W pokrywie lewej umieszczony jest główny kolektor olejowy, przez który pompa olejowa podaje olej do smarowania układu korbowego i rozrządu (rys.S-47 i rys.S-51).
Brak, niedostateczne uszczelnienie lub zasłonięcie przejścia kanałów olejowych z obudowy do pokrywy może doprowadzić do zatarcia silnika.
Pod nakrętki założyć podkładki aluminiowe i dokręcić nakrętki w kolejności 1-6 (rys.S-5);
24. założyć dźwignię zmieniacza i rozrusznika do położenia pierwotnego przy zmianie biegów i przy włączaniu rozrusznika. Do montażu silnika w ramie motocykla dźwignia biegów musi być zdjęta.