Automaty Stop

Automaty Stop

W związku z wprowadzeniem obowiązku wyposażenia w "światło sygnalizujące działanie hamulca zasadniczego", w 1960 r. Junak podobnie jak inne polskie motocykle wyposażony został w światło "stop". Podstawowym elementem dla jego działania jest włącznik zwany automatem - i tu okazuje się, że na przestrzeni junaczego żywota przewinęło się kilka wariantów rozwiązań.
Wszystko wskazuje na to, że najwcześniej stosowany był automat widoczny obok i ponizej - nierozbieralny, za to dosyć szczelny dla kurzu i wody.

Być może właśnie nierozbieralność, może koszty a może inne przyczyny spowodowały, że dosyć szybko zaczęto stosować automat innej konstrukcji - rozbieralny, pod innymi względami niewiele jednak odbiegający od poprzedniego, występujący także w dwu odmianach: z ramieniem dźwigni łukowym i z prostym. Równie dobrze jednak mogło być tak, że automaty wszech rodzajów były stosowane mniej więcej w tym samym czasie...

Jak widać konstrukcja jak i zasada działania automatów jest prosta: dźwigienka związana jest przez oś i element izolacyjny z blaszką stykową, sprężyna zaś wymusza ruch w kierunku zwarcia styków. Zasada działania wiąże się ze sposobem zamocowania automatu w motocyklu. Pierwotnie wprowadzono mocowanie śrubami do gwintowanych tulei umieszczonych w spodniej ściance filtra oleju - jak na widocznym obok rysunku z instrukcji obsługi Junaka. Dźwigienka automatu odciągana była bezpośrednio przez dźwignię hamulca. Ten sposób mocowania jednak szybko zmieniono - można się domyślać, że m.in. z powodu trudności w ustawieniu właściwej pozycji automatu w montażu... Mocowanie automatu zrealizowano przy pomocy blaszanego uchwytu mocowanego w punkcie przykręcania filtra, sprzężenie z dźwignią hamulca zaś cięgiełkiem pośrednim do czego służyły otworki w dźwigienkach widoczne na niektórych zdjęciach.
Ten sposób mocowania stosowany od ok. połowy 1961r widać na zdjęciu poniżej a szczegóły - tutaj.

Mnie natomiast niezmiennie ciekawi skąd w ogóle wziął się ten pomysł konstrukcji stopautomatów. Jesli się nie mylę w innych polskich motocyklach stosowano typowe suwakowe automaty na wzór niemieckich a wśród innych nie przypominam sobie żadnego, który mógłby służyć z pierwowzór. Wydaje się więc, że jest to całkowicie oryginalny patent przeznaczony dla Junaka...

Na koniec dziękuję serdecznie autorom zdjęć automatów: Piotrowi Pilarzowi, Skuterkowi i Andrzejowi Szumańskiemu za udostępnienie.