Lampy przednie


      Jakkolwiek o przednich lampach pisałem już w części poświęconej Junakowi M07 jako takiemu to tutaj znalazło się szersze ujęcie uwzględniające warianty z całej produkcji - zgodnie z przyjętą konwencją tego działu.

W pierwszych latach produkcji Junaka montowano kompletne, z obudową, reflektorem i osprzętem, lampy importowane z NRD najprawdopodobniej na skutek trudności w szybkim uruchomieniu produkcji potrzebnych elementów w kraju. Lampy te występowały w kilku rodzajach i trudno tu wyznaczyć ścisłą chronologię stosowania poszczegółnych odmian - być może miały tu wpływ względy ściśle handlowe i nie można wykluczyć, iż mogły być montowane naprzemiennie.
Pierwsza seria Junaków została wyposażona w lampy, których zewnętrzna cechą charakterystyczną jest jedna kontrolka po prawej stronie - czerwona. Nie jest jasne z jakiego konkretnie motocykla pochodziły - inną ich cechą jest znajdujące się wewnątrz obudowy lampy mocowanie mechanicznego przełącznika świateł, który z kolei nie kojarzy mi się z żadnym z produkowanych w NRD motocykli. W dokumentach pozostałych po SFM określono je po prostu jako "lampy IKA" co przynajmniej określa kraj ich pochodzenia
Z pewną dozą prawdopodobieństwa można przyjąć, ze lampy te zamontowano w sławetnej "pierwszej setce" egzemplarzy Junaka. M.in. zobaczyć ją można w Junaku znajdującym się w zbiorach Muzeum Techniki NOT.
Powyżej 100-120 numeru ramy w Junakach stosowano lampy produkowane dla AWO 425T, z bezpiecznikiem po lewej stronie szybkosciomierza i dwiema kontrolkami po prawej. Tylko jedna z kontrolek była wykorzystana, druga leżała odłogiem, podobnie bezpiecznik, ponieważ w tych samych egzemplarzach motocykli bezpiecznik znajdował się już na właściwym miejscu w skrzynce narzędziowej.
Z kolei w Junakach z produkcji 1958 roku, powyżej nr. 500 ale być może i poźniej pojawia się lampa pochodząca z AWO Simsona z dwiema kontrolkami szeroko rozstawionymi po bokach stacyjki. I tutaj jedna z kontrolek pozostawała bezużyteczna. Fakt ten wynika wprost z tego, iż wedle swego rodzaju niemieckiej tradycji konstrukcyjnej kontrolki miały szkła na stałe wbudowane w lampę a oprawki związane ze stacyjką.
Być może zamówienie lamp specjalnie dla Junaka nie wchodziło w grę a przerabianie z pewnością podnosiłoby koszty produkcji, byc może też zakładano, że po wprowadzeniu czujnika luzu, który był przewidziany od początku, będzie można uzupełniać go w już wyprodukowanych Junakach.. tego na razie ustalić nie sposób. Wszystkie wymienione rodzaje lamp pochodziły od jednego producenta, wszystkie wyposażone były w ten sam typ stacyjki w odmianach zależnych od rodzaju lampy.
Pozostaje również niewyjaśnioną zagadką, dlaczego nie stosowano również prędkościomierzy montowanych w AWO. Być może zakupiono większą ilość zegarów VDO na samym początku a może byly jakieś inne przyczyny...

Jest natomiast prawdopodobną hipotezą, uwiarygodnioną kilkoma już egzemplarzami, że u schyłku 1958 roku montowano fabrycznie w Junakach zupełnie inne lampy, o jak dotąd niezidentyfikowanym rodowodzie. Charakterystyczny jest dla nich sposób wyprowadzenia przewodu przełącznika świateł, jedna kontrolka - po lewej stronie oraz podwyższone mocowanie szybkościomierza, podobne do zastosowanego w nastepujących po nich lampach seryjnej krajowej produkcji.
Inna jest w tej lampie stacyjka, inna kontrolka, choć wciąż ten sam szybkościomierz VDO.
Jak dotąd absolutnie nie udało się ustalić z jakiego motocykla a nawet kraju mogłyby pochodzić te lampy choć nie można też wykluczyć, ze była to jakaś małoseryjna wytwórczość krajowa - zagadka wciąż czeka na rozwiązanie.

Z początkiem 1959r. do produkcji wprowadzono nowe obudowy lamp krajowej produkcji. Obudowy te noszące charakterystyczne ślady "drykowania" a także wspawany "kominek" dla szybkościomierza, miały oryginalnie tylko jedną kontrolkę umieszczoną po prawej stronie szybkościomierza, w typowym wykonaniu stosowanym w polskich pojazdach. Spotykane niekiedy obudowy tego typu z dwiema kontrolkami są świadectwem historycznym nieustannego dążenia posiadaczy do "tuningu" swoich pojazdów:)
Żeby jednak nie było zbyt prosto to lampy te występują w dwu a nawet trzech odmianach. Dla wersji wczesnej charakterystyczne są trzy otwory mocowania stacyjki, która była tego typu co stosowane np. w motocyklach WFM, wraz z charakterystycznym dla niej kluczykiem. W tej wersji pierwotnie nie było podłużnych otworów mocowania osłony stacyjki bo jej nie było, pojawiła się dopiero w drugiej wersji tej samej lampy, być może w wyniku problemów ze znalezieniem producenta dla tych osłonek.

Kolejna odmiana tej obudowy przystosowana została do montowania stacyjek nowego typu, zamkniętych w zwartej obudowie i mocowanych w sześciokątnym otworze jedną nakrętką. Lampy te były stosowane do końca produkcji modelu M07 tj. do grudnia 1959 roku oraz w pierwszych przejściówkach z początku 1960 r.
Później obudowy te zastąpiły jednolite, o bardziej finezyjnym kształcie, z mniej "wystającym" szybkościomierzem i dwiema kontrolkami, wprowadzone do produkcji w trakcie roku 1960.
Elementem "odziedziczonym" po niemieckich lampach jest dla wszystkich krajowych lamp Junaka zasuwka stacyjki będąca dość dokładnym odwzorowaniem importowanych. Niestety, "uniwersalna" krajowa stacyjka motocyklowa, jaką ostatecznie zaadaptowano do Junaka, jakkolwiek również spokrewniona z przedwojennymi jeszcze rozwiązaniami niemieckimi, to akurat tej z AWO ustępowała znacznie niezawodnością czy choćby solidnością konstrukcji.
Z wprowadzeniem tych lamp wiąże się kolejna z zagadek junaczych: jakie mogły być przyczyny, iż zamiast planowanego od dawna wprowadzenia typowej lampy M10 w blisko 18 tysiącach Junaków zamontowano "nową odmianę starej lampy". Fakt, iż lamp tych zamontowano więcej niż wszystkich poprzednich razem wziętych jest bądź co bądź niebagatelny i można tylko domniemywać, że mogło to mieć jakiś związek z kosztami produkcji.

Rodzaj przedniej lampy opisany powyżej niezależnie od szczegółów zwany bywa "lampą M07" i z punktu widzenia systematyki jest to słuszne - wynika on przecież z pierwotnego projektu Junaka. Jednak już w 1957 roku "styliści" szczecińscy opracowali zupełnie nową sylwetkę Junaka, w której kształt i konstrukcja lampy przedniej odgrywała rolę pierwszoplanową. Nie da się ukryć, że niepośledni wpływ na kształt ostateczny miało sprowadzenie na polecenie dyrektora SFM St. Fortuńskiego kilku motocykli ze światowej czołówki, z których czerpano inspirację. Nomen omen niezbyt fortunnie lampę przednią wzięto wprost od Triumpha a niefortunnie dlatego, że kształt a nawet wykorzystane elementy dekoracyjne od dłuższego czasu były swego rodzaju znakiem rozpoznawczym Triumpha i choć to w sumie tylko kilka blach to właśnie to podobieństwo przyczyniło się potężnie do przezywania Junaka przez dziesięciolecia "kopią Triumpha", mimo oczywistego braku jakichkolwiek innych cech wspolnych tych motorów.

Ponieważ okres od opracowania projektu do wprowadzenia go do produkcji trwał 4 lata, w okresie tym opuściła mury fabryki bliżej nieznana ilość Junaków wyposażonych w ten nowy rodzaj lampy. Prócz prototypów z 1957 zabudowanych na wczesnych M07 widocznych na fotografii musiały między 1957 a 1961 powstawać także inne, wystawowe, testowe - jak choćby ten z nr. 06094 przedstawiony do testów redakcji tyg. "Motor" czy te, których "testerem" był inż. Kochanowski. Śladem po tych egzemplarzach są pojawiające się tu i ówdzie obudowy lampy w różnych wariantach wykonania odbiegających od typowego, stosowanego od chwili podjęcia produkcji seryjnej. Podobnie ma się zresztą sprawa z głębokimi błotnikami wykonywanymi zgodnie ze specyfikacją M07U metodą dospawania boczków do płytkich błotników M07 choć w tym przypadku nie można na razie wykluczyć, że tą metodą mogły być także wykonywane błotniki w poczatkowej seryjnej produkcji.
Pewien brak zdecydowania co do ostatecznego rozwiązania szczegółów lampy widać także przecież w nieco wyprzedzającym historię pierwszym wydaniu katalogu części dla Junaka M10 gdzie obudowa występuje jako trzyczęsciowa wraz z osłonami lag. Znane są także warianty złożone z 4 elementów z niedzieloną dolną częścią obudowy.

W pierwotnej wersji lampy typu M10 zaprojektowano także nową ramkę reflektora - z "daszkiem" nadającym sylwetce motoru nieco "drapieżny" wygląd, jak to wówczas było w modzie, jednak ramki te montowane były zasadniczo głównie w Junakach przeznaczonych na eksport chociaż przecież nie wyłącznie ponieważ spotykane są także w kraju:) W pozostałych ramki pozostały typowe.


Copyright © Jacot -junakriders.pl  Stats4U - Liczniki, statystyki na żywo i nie tylko!